چکیده: در این پایان نامه برنامه‌ریزی توسعه نیروگاه مجازی با هدف افزایش سود حاصل از فروش انرژی به مصرف کنندگان داخلی و خارجی در محیط بازار برق ایران ارائه شده است. مدل پیشنهادی ابتدا بر اساس شرایط اقتصادی حاکم بر ایران (تعرفه‌های انرژی با اعمال یارانه‌های دولتی) و سپس با حذف یارانه‌ها در حضور منابع انرژی پراکنده و پاسخگویی تقاضا بیان شده است. در سال‌های اخیر با توجه به مشکلات اقتصادی و زیست محیطی که تولید انرژی توسط نیروگاه‌های متمرکز دارند، ایجاد بستر برای جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری بر روی منابع انرژی پراکنده در نزدیکی مصرف-کننده نهایی، در اولویت قرار گرفته است. یکی‌دیگر از مسائلی که در برنامه‌ریزی نیروگاه مجازی از اهمیت بالایی برخودار است، کاهش پیک بار مصرفی می‌باشد. بنابراین، با توجه به مصرف بالای انرژی در ساعات اوج و همچنین تعرفه بالای قیمت انرژی در این ساعات، ایجاد بستری جهت جابجایی بار از ساعات اوج به ساعات غیر اوج می‌تواند باعث کاهش اوج بار و همچنین کاهش هزینه‌های قبض برق مصرف‌کنندگان شود. بنابراین، نیروگاه مجازی، با تمرکز بر برنامه‌هایی که نیازهای مصرف‌کننده و منابع تولید انرژی را تامین می‌کنند، طرح‌های پاسخگویی به تقاضا را ایجاد می‌کند که باعث تشویق و ترویج کاهش مصرف انرژی در ساعات اوج مصرف می‌شود. هدف این استراتژی کاهش بار پیک، تغییربار از دوره‌های اوج به دوره‌های غیر اوج با استفاده از اختلاف تعرفه‌های انرژی و در نهایت کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده است. همچنین، در این پایان‌نامه، سرمایه‌گذاری بر روی منابع انرژی پراکنده با درنظر گرفتن برنامه‌های پاسخگویی به تقاضا در یک نیروگاه مجازی با هدف افزایش سود حاصل از فروش انرژی به مصرف‌کنندگان و تبادل انرژی با شبکه بالادست انجام می‌گیرد. خودروهای برقی نیز، به عنوان مصرف‌کننده در شبکه درنظر گرفته شده است. روش پیشنهادی بر روی یک شبکه 14 شین که شامل انواع متقاضیان خانگی، تجاری و صنعتی است، پیاده‌سازی شده است. نتایج نشان می‌دهد که در برنامه‌ریزی قطعی، براساس شرایط اقتصادی حاکم بر ایران، سرمایه‌گذاری بر روی منابع انرژی سودآور نیست. در این حالت تمامی تقاضای نیروگاه‌مجازی از شبکه بالادستی تامین شده که نیروگاه مجازی متحمل ضرر سالانه شده است. با این حال، با حذف یارانه‌های دولتی اعمالی بر تعرفه‌های قیمت انرژی و سوخت، سرمایه‌گذاری بر روی منابع انرژی پراکنده در نیروگاه مجازی باعث افزایش سود حاصل از فروش انرژی به مصرف‌کنندگان و تبادل انرژی با شبکه بالادستی شده است. به علاوه، در نظر گرفتن برنامه‌های پاسخگویی به تقاضا، باعث جابجایی بار از دوره اوج مصرف به دوره‌های غیر اوج می‌شود که در این حالت سود نیروگاه مجازی 3/2 درصد کاهش یافته است. به طور خلاصه، این پایان‌نامه، اهمیت شرایط اقتصادی، گذار به منابع انرژی بدون یارانه و ترکیب راهبردهای پاسخگویی به تقاضا در چارچوب نیروگاه مجازی را برای بهینه‌سازی فروش انرژی، کاهش بارهای پیک و افزایش سودآوری در بازار برق ایران، مورد تأکید قرار می‌دهد.